พญาศรีสัตตนาคราช หล่อด้วยทองเหลือง มีน้ำหนักรวม 9,000 กก. เป็นรูปพญานาคขดหาง 7 เศียร ประดิษฐานบนแท่นฐานแปด เหลี่ยม กว้าง 6 เมตร ความสูงทั้งหมดรวมฐาน 15 เมตร สามารถพ่นน้ำได้ พญาศรีสัตตนาคราช มีความเด่นสง่าเพราะมี 7 เศียร ลำตัวเดียว ถือได้ว่าเป็น ตระกูลพญานาค ที่สืบสายพันธุ์มาแต่ครั้งพุทธกาล มีความใกล้ชิดพระพุทธองค์ และพระพุทธศาสนา จนอาจถือว่าเป็นต้นตระกูลแห่งพญานาคทั้งหลายทั้งปวง ซึ่งต่างร่ำลือว่า หากใคร มาขอพรหรือบนบานองค์พญาศรีสัตตนาคราช อาจสัมฤทธิ์ผลเพราะเชื่อว่ามีความศักดิ์สิทธิ์ ทำให้บรรยากาศ บริเวณนี้คักคักไปด้วย ผู้คนแน่นขนัดจากทั่วสารทิศทุกวัน โดยเฉพาะวันหยุดเสาร์-อาทิตย์ สำหรับใครที่มาถึงนครพนมต้องไม่พลาดแวะมากราบไหว้ของพร องค์พญาศรีสัตตนาคราช เพื่อความเป็นสิริมงคล

จากความเชื่อในเรื่อง “พญานาค” สำหรับชาวพุทธแล้วถือเป็นเรื่องที่ถูกเล่าขานกันมานานทั้งในพุทธประวัติก็ดี ตลอดจนเรื่องราวจากบรรดาเกจิอาจารย์หลายรูปก็ดี จึงไม่น่าแปลกใจถ้าจะกล่าวว่า “พญานาค” ถือเป็นส่วนหนึ่งสำหรับชีวิตของคนไทยและอีกหลาย ๆ กรณีที่เกิดขึ้นจากความเชื่อความศรัทธา จากความเชื่อและความศรัทธาของทั้งพี่น้องชาวไทยและชาวลาวเกี่ยวกับองค์พญานาคที่คอยดูแลปกปักษ์รักษาผู้คนในแถบลุ่มน้ำโขงและองค์พระธาตุพนม กล่าวคือ ทั้งฝั่งไทยและฝั่งลาวต่างมี กษัตริย์แห่งนาคราช หรือ นาคาธิบดี แยกปกครองดูแล ฝั่งลาว คือ พญาศรีสัตตนาคราช (นาคาธิบดีสีสัตตนาคบาดาล) ซึ่งเชื่อว่าเป็นกษัตริย์แห่งพญานาคฝั่งลาว เป็นพญานาคเจ็ดเศียร ฝั่งไทย คือ พญาศรีสุทโธนาคราช (นาคาธิบดีสีสุทโธ) เป็นกษัตริย์พญานาคฝั่งไทย เป็นพญานาคหนึ่งเศียร พญาศรีสุทโธ ท่านชอบจำศีลบำเพ็ญเพียร และปฏิบัติธรรม มีนิสัยอ่อนโยนมีเมตตา ไม่ชอบการต่อสู้ ชอบมาปฏิบัติธรรมที่พระธาตุพนม ความเชื่อในเอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งชาวพุทธจะมีเรื่องที่ถูกเล่าขานต่อกันมาอย่างยาวนาน ทั้งในพุทธประวัติและเรื่องราวของเกจิอาจารย์ โดยพญานาค หรือ นาค มีภาษาอังกฤษ คือ King of Nagas มีรูปร่างลักษณะเป็นงูตัวใหญ่ มีหงอนสีทอง และตาสีแดง เกล็ดเหมือนปลา มีหลายสีแตกต่างกันไปตามบารมีที่สื่อถึงความยิ่งใหญ่ มีบุญวาสนาและความอุดมสมบูรณ์ ส่วนลักษณะตามความเชื่อในแต่ละภูมิภาคจะมีความแตกต่างกันไป



รูปปั้นพญาศรีสัตตนาคราช

พญานาคทำหน้าที่ปกป้องผู้คน ทั้งฝั่งไทยและฝั่งลาวต่างมีกษัตริย์แห่งนาคราช และมีพื้นฐานแตกต่างกันออกไป การลงพื้นที่ภาคสนามพบว่า ชาวบ้านที่ผ่านไปมาบริเวณริมฝั่งแม่น้ำโขง จังหวัดนครพนมจะแวะเวียนมากราบไหว้ขอพรจากพญาศรีสัตตนาคราชโดยพบเห็นเครื่องเซ่นไหว้ต่างๆ เช่น ดอกดาวเรือง พานขันหมากเบ็ง พานพญานาค ธูป เทียน เป็นต้น ขณะที่พบอีกว่า เครื่องเซ่นไหว้พญาศรีสัตตนาคราชส่วนใหญ่ประดิษฐ์จากใบตองกล้วยและใบเตยที่ประดับตกแต่งด้วยดอกดาวเรือง และชาวบ้านเชื่อว่าพญาศรีสัตตนาคราชยังคงดูแลแม่น้ำโขงจนถึงทุกวันนี้



จุดสักการะพญาศรีสัตตนาคราช

การบูชาพญาศรีสัตตนาคราชให้จุดธูปหอม 19 ดอก พวงมาลัยดอกมะลิ 1 พวง กล่าวว่า “นะโมตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา สัมพุทธัสสะ (3จบ) กาเยะนะ วาจายะ วะ เจตะสาวา อิมัง สิริสัตตะนาคะ ราชะนามะกัง อะหัง วันทามิ สัพพะทา สัพพะโสตถี ภะวันตุ เม” คำแปลคือ “ข้าพเจ้า ขอน้อมกาย วาจา และจิตใจ กราบไว้วันทา พญานาคะราช นามว่าศรีสัตตนาคราชเขตนี้ ขอความสุขสวัสดีจงบังเกิดมีแก่ข้าพเจ้าทุกเมื่อเทอญ



คำบูชาพญาศรีสัตตนาคราช